Fijnstof is erg schadelijk voor de gezondheid. Wij willen met inwoners van Tilburg het fijnstof in eigen straat en omgeving gaan meten. Kleine meters leveren continu gegevens aan landelijke netwerken. Hoe meer meters, hoe beter het inzicht wordt in de lokale luchtvervuiling.
Foute cijfers
Fijnstof kennen we vooral als smog – minuscule roet, rook en stofdeeltjes die ontstaan door verkeer, industrie, agrarische productie, open haarden en kachels. De uitstoot kan lokaal enorm verschillen, maar wordt door slechts een gering aantal meetstations gemeten. Met die gegevens wordt de gemiddelde uitstoot berekend, waardoor de lokale piekbelasting wordt ‘verdund’.
Gezondheidsimpact
Het gevaar dat fijnstof levert blijkt ernstiger dan tot voor kort werd aangenomen. Fijnstof dringt, via de longen door, tot in de meest kwetsbare delen van het lichaam. Zo levert het gevaar op voor de gezondheid van (ongeboren) kinderen en volwassenen, zowel acuut, als op de lange termijn!
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemt luchtvervuiling hét milieuprobleem met de grootste gezondheidsimpact. Jaarlijks zouden hieraan zeven miljoen mensen vroegtijdig sterven.
Fijnstof door verkeer, industriële en agrarische activiteiten, wordt direct in verband gebracht met hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, obesitas, (long)kanker en COPD. Ernstige vermoeden bestaat over de samenhang met depressie, angststoornissen, leer- en gedragsproblemen, sterfte onder ongeboren kinderen, onomkeerbare effecten op het DNA bij pasgeborenen en snellere veroudering en geheugenproblemen bij ouderen. Slechte luchtkwaliteit kost de gezondheidszorg jaarlijks vele miljarden. Luchtverontreiniging is een stille ramp.
Gezonde lucht begint bij gezonde natuur.
De samenhang tussen luchtvervuiling en natuurbederf is onweerlegbaar. Het ecologisch/economisch bewijs hieromtrent is overstelpend. Toch zien we dat de groene ruimte om ons heen stilaan wordt vernietigd door gebrek aan overzicht en regie. Door de ‘postzegelgewijze’ roofbouw op natuur, bossen, rust, ruimte en stilte, verwacht men dat op korte termijn een kwart van de diersoorten zal zijn uitgestorven. 70% van de insecten is nu al uit onze omgeving verdwenen. Dat heeft ernstige gevolgen voor de kwaliteit van de leefomgeving, voor de voedselvoorziening, voor de gezondheid van mens en dier. De bossen, de ‘groene ruimte’, het buitengebied, leveren immers de broodnodige schone lucht.
Aanzuigende werking.
Het meten van de luchtkwaliteit gebeurt in Nederland volstrekt onvoldoende. Op dit moment leveren slechts een gering aantal stations meetgegevens. Daaruit wordt de fijnstofbelasting, die relatief zwaar is en snel neerslaat, voor véél te grote gebieden berekend. De herhaalde piekbelasting, die de volksgezondheid juist het meeste aantast, komt daardoor ‘verdund’ in de tabellen terecht.
De overheid gebruikt de vertekende meetgegevens vervolgens bij planning van nieuwe woonwijken, industriegebieden en verkeerswegen. Foute cijfers beïnvloeden zo de betrouwbaarheid van de daarbij juridisch vereiste milieu-effect-rapportages. Ten gevolge daarvan kan de lokale overlast regelmatig en ongemerkt stijgen tot vér boven de wettelijk toegestane norm, zo blijkt uit een proefmeting door Greenpeace in Waalwijk, dat de vuilste lucht van Brabant blijkt te hebben. Dat de luchtkwaliteit in Brabant tot de slechtste in Nederland behoort is al langer bekend.
Actiegroep Meten=Weten uit Westerveld (Overijsel) toonde onlangs aan dat de concentratie van tientallen soorten pesticide en insecticiden (van omliggende leliebollenkwekers) vreemd genoeg binnenshuis (o.a. in slaapkamers!!) hoger is dan in de omringende tuinen. Vermoed wordt dat bij fijnstof hetzelfde aanzuigende mechanisme speelt.
Betrouwbare cijfers – beter beleid.
Met Wie het Meet… mag het zeggen! kunnen de inwoners van Tilburg en omstreken meehelpen om betrouwbare gegevens over de luchtkwaliteit te verzamelen. Burgerinitiatief de Baanen – De Steegen bouwt daarom goedkope fijnstofmeters waarmee iedereen zélf de luchtkwaliteit in eigen straat en buurt kan meten. Door op zoveel mogelijk plekken te meten ontstaat een duidelijker beeld van de lokale luchtkwaliteit, ontdekken we probleemgebieden en oorzaken van piekbelasting én ontstaat een breder inzicht in het belang van gezonde luchtkwaliteit van de leefomgeving in het algemeen.
Het project Wie het Meet… mag het zeggen! helpt particulieren bij de aanschaf van luchtmeters en hoe deze aan te sluiten op o.a. het netwerk van Luftdaten, een citizen science-project van de universiteit van Stuttgart. Bij dergelijke projecten werken burgers en wetenschappelijke specialisten zonder winstoogmerk samen.
Elke individuele meter wordt zichtbaar op een kaart van Europa, waarop men kan inzoomen. Zo kan fijnstofuitstoot rond het eigen huis, maar ook de verdere lokale, regionale en landelijke overlast in beeld gebracht én gevolgd worden. Door meer én meer betrouwbare cijfers aan te leveren, helpen burgers de overheid aan beweeggronden om regels te stellen en maatregelen te nemen die de luchtverontreiniging door fijnstof beperken.
Alle fijnstofmeters in het netwerk, dus ook die van DBDS, zijn standaard opgehangen tussen de 0.5 en 2.0 meter boven de grond en meten twee soorten fijnstof – PM2.5 en PM10.
De meters bestaan uit een fijnstofsensor, sensoren voor temperatuur, luchtvochtigheid en luchtdruk en een microprocessor die alles combineert en de meetwaarden via WiFi verstuurt. Alles opgeborgen in een waterdichte behuizing.
De fijnstofmeters van DBDS zijn te volgen op de kaart van Luftdaten.info, op het dataportaal van het RIVM, SamenMeten, en op het open-source sensorplatform OpenSenseMap.
Doel is een zo breed mogelijke dekking in Tilburg en omstreken te realiseren.
Zoals al gezegd, Wie het Meet… mag het zeggen! is een non-profit project. De materiaalkosten van de meter bedragen circa 37.50 euro. De stroomkosten worden op ca € 1,50 per jaar geschat.
BDBS helpt bij de installatie en de aanmelding van meters bij Luftdatenen andere netwerken. Verder staat het iedere deelnemer vrij om al dan niet deel te nemen aan andere activiteiten en/of forumdiscussies over dit en andere onderwerpen rond de kwaliteit van de leefomgeving.
Aanmelden
Geïnteresseerden kunnen meedoen door een meter aan te schaffen, maar ook meehelpen meters te bouwen, te verspreiden en data te verzamelen voor publicatie en andere acties.
Aanmelden bij: info@debaanen-desteegen.org o.v.v. wiehetmeetmaghetzeggen